Ιστορικό
Με την απόφασή του της 19ης Σεπτεμβρίου 2024, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επιβεβαίωσε ότι οι ρήτρες ισοτιμίας που χρησιμοποιούσε η Booking.com παραβίαζαν την ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ανταγωνισμού. Οι εν λόγω ρήτρες ισοτιμίας έθεταν τα ξενοδοχεία σε ανταγωνιστικό μειονέκτημα. Παρέλυσαν τον ανταγωνισμό τιμών μεταξύ της Booking.com και άλλων διαδικτυακών πλατφορμών κρατήσεων και περιόρισαν τα κανάλια άμεσης διανομής των ξενοδοχείων. Χρησιμοποιώντας τις αντιανταγωνιστικές ρήτρες ισοτιμίας, η Booking.com προκάλεσε τεράστια οικονομική ζημία στους ξενοδοχειακούς εταίρους της σε όλη την Ευρώπη.
Σύμφωνα με τις γενικές αρχές του ευρωπαϊκού δικαίου ανταγωνισμού, τα ξενοδοχεία δικαιούνται να ζητήσουν αποζημίωση από την Booking.com για τις οικονομικές ζημίες που υπέστησαν. Οι προκαταρκτικές εκτιμήσεις δείχνουν ότι τα ξενοδοχεία ενδέχεται να ανακτήσουν έως και το 30% ή και περισσότερο των συνολικών προμηθειών που καταβλήθηκαν στην Booking.com από το 2004 συν τους τόκους.
Υπό την αιγίδα της HOTREC - της ομπρέλας των ξενοδοχείων στην Ευρώπη - τα θιγόμενα ξενοδοχεία καλούνται να συμμετάσχουν σε συλλογική αγωγή κατά της Booking.com. Η συμμετοχή είναι δωρεάν και δεν ενέχει κινδύνους κόστους. Της συλλογικής αγωγής θα ηγηθούν οι πιο έμπειροι νομικοί και οικονομικοί εμπειρογνώμονες που έχουν υπερασπιστεί με επιτυχία τα συμφέροντα των ξενοδοχείων στις διαδικασίες ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, καθώς και των εθνικών δικαστηρίων και των αρχών ανταγωνισμού για περισσότερο από μια δεκαετία.
Αντιανταγωνιστικότητα των ρητρών ισοτιμίας που χρησιμοποιεί η Booking.com
Με την απόφασή του της 19ης Σεπτεμβρίου 2024, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (ΔΕΚ) επιβεβαίωσε ότι οι ρήτρες ισοτιμίας που χρησιμοποίησε η Booking.com παραβίαζαν την ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ανταγωνισμού. Η απόφαση είναι αμετάκλητη και οριστική. Προκαλεί νομικά δεσμευτική ισχύ σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ (και οιονεί δεσμευτική ισχύ για τις χώρες του ΕΟΧ και την Ελβετία) και ενώπιον πολιτικών δικαστηρίων. [...]
Η Booking.com εισήγαγε τις ευρείες ρήτρες ισοτιμίας σε όλη την Ευρώπη το 2004. Υπό το καθεστώς αυτών των ρητρών ευρείας ισοτιμίας, τα ξενοδοχεία στην Ευρώπη δεν μπορούσαν να προσφέρουν χαμηλότερες τιμές ή καλύτερους όρους σε οποιοδήποτε άλλο κανάλι διανομής από ό,τι στην πλατφόρμα της Booking.com.
Μετά την παρέμβαση πολλών ευρωπαϊκών αρχών ανταγωνισμού, τον Ιούλιο του 2015 η Booking.com μείωσε το πεδίο εφαρμογής των ρητρών ισοτιμίας από «ευρείες» ρήτρες ισοτιμίας σε «στενές» ρήτρες ισοτιμίας. Έκτοτε, οι συνεργάτες των ξενοδοχείων είχαν κατ' αρχήν τη δυνατότητα να προσφέρουν χαμηλότερες τιμές ή καλύτερους όρους σε άλλες πλατφόρμες ηλεκτρονικών κρατήσεων (OTA). Ωστόσο, εξακολουθούσαν να μην μπορούν να προσφέρουν χαμηλότερες τιμές ή καλύτερους όρους στα δικά τους απευθείας (διαδικτυακά) κανάλια διανομής.
Στις 22 Δεκεμβρίου 2015 το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Γραφείο Καρτέλ (FCO) διαπίστωσε ότι οι στενές ρήτρες ισοτιμίας παραβίαζαν την ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ανταγωνισμού και εξέδωσε απόφαση απαγόρευσης κατά της Booking.com. Σύμφωνα με το πόρισμα της FCO, οι ρήτρες ισοτιμίας περιορίζουν τον ανταγωνισμό (τιμών) μεταξύ της Booking.com και των άλλων OTA, υπονομεύουν τα κανάλια άμεσων πωλήσεων των ξενοδοχείων, παράγουν αποτελέσματα αποκλεισμού και, ως εκ τούτου, ευνοούν την αυξανόμενη συγκέντρωση της αγοράς στην αγορά OTA. Η απόφαση του FCO της 22ας Δεκεμβρίου 2015 επικυρώθηκε πλήρως από το Ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο της Γερμανίας με απόφαση της 18ης Μαΐου 2021.
Σε επακόλουθη παράλληλη διαδικασία στις Κάτω Χώρες, στις αρχές του 2023 το Περιφερειακό Δικαστήριο του Άμστερνταμ έπρεπε να αποφανθεί επί του ίδιου ερωτήματος, δηλαδή κατά πόσον οι ρήτρες ισοτιμίας που χρησιμοποίησε η Booking.com ήταν σύμφωνες με το δίκαιο ανταγωνισμού της ΕΕ. Το περιφερειακό δικαστήριο του Άμστερνταμ δίστασε να ακολουθήσει απλώς τη νομολογία της Γερμανίας, αλλά αποφάσισε να υποβάλει τα σχετικά ερωτήματα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την έκδοση προδικαστικής απόφασης.
Με την απόφασή του της 19ης Σεπτεμβρίου 2024, το ΔΕΚ επιβεβαίωσε ουσιαστικά ότι οι ρήτρες ευρείας και στενής ισοτιμίας που χρησιμοποιεί η Booking.com παραβιάζουν πράγματι το δίκαιο ανταγωνισμού της ΕΕ.
Σε συμμόρφωση με τον νόμο για τις ψηφιακές αγορές, η Booking.com ανακοίνωσε τον Ιούνιο του 2024 ότι θα καταργήσει όλες τις ρήτρες ισοτιμίας από τους γενικούς όρους και προϋποθέσεις της στην Ευρώπη από τον Ιούλιο του 2024.
Επιβλαβές αποτέλεσμα των ρητρών ισοτιμίας που χρησιμοποιεί η Booking.com
Σύμφωνα με τις γενικές αρχές του δικαίου ανταγωνισμού της ΕΕ/ΕΟΧ και σύμφωνα με τα νομικά καθεστώτα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, οι παραβάσεις του δικαίου ανταγωνισμού συνεπάγονται αντίστοιχες αξιώσεις αποζημίωσης.
Οι ρήτρες ισοτιμίας που χρησιμοποίησε η Booking.com είχαν ως αποτέλεσμα τον περιορισμό του ανταγωνισμού εις βάρος των ξενοδοχείων. Κατ' αρχάς, οι ρήτρες ισοτιμίας εξάλειψαν τον ανταγωνισμό τιμών μεταξύ των OTA, γεγονός που οδήγησε σε τεχνητά διογκωμένα επίπεδα προμηθειών. Δεύτερον, οι ρήτρες ισοτιμίας περιόρισαν τα -πολύ λιγότερο δαπανηρά- απευθείας κανάλια διανομής των ξενοδοχείων. Και τρίτον, οι ρήτρες ισοτιμίας εμπόδιζαν την είσοδο νέων ΟΤΑ στην αγορά και εξώθησαν τους μικρότερους ΟΤΑ από την αγορά, προκαλώντας έτσι μια συνεχή ολιγοπώληση της αγοράς ΟΤΑ. Όλα αυτά διερευνήθηκαν λεπτομερώς από την FCO στη διαδικασία κατά της Booking.com και επιβεβαιώθηκαν από το Ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο της Γερμανίας.
Ως εκ τούτου, οι ζημίες των ξενοδοχείων που προέκυψαν από την εφαρμογή των αντιανταγωνιστικών ρητρών ισοτιμίας από την Booking.com είναι πολυδιάστατες και η ποσοτικοποίησή τους είναι εξαιρετικά περίπλοκη. Ωστόσο, μια προκαταρκτική εκτίμηση δείχνει ότι τα ξενοδοχεία θα μπορούσαν να ανακτήσουν έως και το 30% ή και περισσότερο των συνολικών προμηθειών που καταβλήθηκαν στην Booking.com από το 2004 συν τους τόκους.
Συλλογική δράση στις Κάτω Χώρες
Οι αγωγές αποζημίωσης μπορούν να ασκηθούν ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων της χώρας όπου βρίσκονται τα ξενοδοχεία, αλλά και στην έδρα της Booking.com BV στις Κάτω Χώρες (άρθρο 4 παράγραφος 1 και άρθρο 7 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 1215/2012). Στην προκειμένη περίπτωση, φαίνεται ότι συμφέρει να ασκηθεί αγωγή κατά της Booking.com στις Κάτω Χώρες για τους ακόλουθους κύριους λόγους:
- Με την άσκηση αγωγής κατά της Booking.com στην έδρα της στις Κάτω Χώρες, τα ξενοδοχεία θα αποφύγουν κάθε συζήτηση σχετικά με τη διεθνή δικαιοδοσία.
- Είναι δυνατόν να συγκεντρωθούν οι αξιώσεις όλων των ευρωπαϊκών ξενοδοχείων σε ένα ενιαίο δικαστήριο, γεγονός που όχι μόνο θα είχε ως αποτέλεσμα σημαντικές συνέργειες κλίμακας και εμβέλειας, αλλά θα εξέθετε επίσης την Booking σε σημαντική οικονομική ευθύνη.
- Το περιφερειακό δικαστήριο του Άμστερνταμ είναι ίσως το πιο έμπειρο δικαστήριο στην Ευρώπη στον τομέα των συλλογικών αγωγών αποζημίωσης λόγω αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας. Είναι ήδη εξοικειωμένο με το θέμα και χειρίζεται τη διαδικασία στην παράλληλη (ακόμη εκκρεμούσα) δίκη μεταξύ γερμανικών ξενοδοχείων και της Booking.com με μεγάλη επάρκεια και ομαλότητα. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να αμφιβάλλει κανείς ότι το δικαστήριο θα χειριστεί με τον ίδιο τρόπο κάθε επόμενη αγωγή αποζημίωσης.
Έτσι, με την παρούσα πρωτοβουλία συλλογικής αγωγής, η HOTREC σκοπεύει να συγκεντρώσει τις αξιώσεις των θιγόμενων ξενοδοχείων στην Ευρώπη με εκχώρηση σε ένα ολλανδικό «Stichting» (Ίδρυμα), το οποίο θα τις διεκδικήσει από κοινού στις Κάτω Χώρες.
Τα συμφέροντα των συμμετεχόντων ξενοδοχείων προστατεύονται επαρκώς, καθώς εκπρόσωποι της ξενοδοχειακής βιομηχανίας θα συμμετέχουν στο συμβουλευτικό συμβούλιο του Stichting. Το Stichting θα υποστηρίζεται από έμπειρους και οικονομικά ισχυρούς χρηματοδότες των δικαστικών διαδικασιών.
Λόγω της εκχώρησης των αξιώσεων στο Stichting, τα θιγόμενα ξενοδοχεία δεν είναι άμεσα μέρη στην πιθανή δικαστική διαμάχη κατά της Booking.com και δεν χρειάζεται να αναλάβουν κανένα κόστος ή κίνδυνο κόστους. Αντιθέτως, το Stichting θα διεκδικήσει όλες τις εκχωρηθείσες αξιώσεις στο όνομά του και με δική του ευθύνη. Εκτός από μια ενδεχόμενη δικαστική αγωγή, το Stichting θα προσπαθήσει να επιτύχει έναν δίκαιο φιλικό διακανονισμό με την Booking.com. Λόγω της συλλογικής προσέγγισης που καλύπτει τα ξενοδοχεία σε όλες τις ευρωπαϊκές δικαιοδοσίες, το Stichting θα έχει ισχυρή θέση στις διαπραγματεύσεις αυτές.
Οι νομικοί και οικονομικοί εμπειρογνώμονες
Η διαδικασία κατά της Booking.com θα διεξαχθεί από μια πανευρωπαϊκή ομάδα εμπειρογνωμόνων δικηγόρων και οικονομολόγων με ευρεία εμπειρία στον τομέα των αξιώσεων αποζημίωσης για ζημία από τον ανταγωνισμό γενικά και στη συγκεκριμένη υπόθεση ειδικότερα.
Επικεφαλής της πρωτοβουλίας θα είναι ο Dr. Volker Soyez της SGP Schneider Geiwitz & Partner, οι δικηγόροι που έχουν εκπροσωπήσει με επιτυχία ξενοδοχεία και ξενοδοχειακές ενώσεις ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, καθώς και εθνικών δικαστηρίων και αρχών ανταγωνισμού. Στις νομικές διαδικασίες στις Κάτω Χώρες, το Stichting θα εκπροσωπηθεί επιπλέον από τους εμπειρογνώμονες σε θέματα δικαστικών υποθέσεων Theodoor Verheij και Bas Lem από την μπουτίκ δικαστικών υποθέσεων Brande & Verheij.
Οι οικονομικοί εμπειρογνώμονες είναι ο καθηγητής Maarten Pieter Schinkel, ένας από τους πιο γνωστούς οικονομικούς εμπειρογνώμονες με μεγάλη εμπειρία σε αντιμονοπωλιακές διαφορές αποζημίωσης ενώπιον ολλανδικών και ευρωπαϊκών δικαστηρίων, και ο Ulrich Laitenberger, αναπληρωτής καθηγητής που έχει διεξάγει εκτεταμένη έρευνα και έχει δημοσιεύσει σχετικά με τις ρήτρες ισοτιμίας. Η συνολική διαχείριση και στρατηγική της υπόθεσης υποστηρίζεται από τους Dr. Till Schreiber και Dr. Christian Classen της CDC Cartel Damage Claims, πρωτοπόρου και ηγέτη στην Ευρώπη στην επιβολή συλλογικών αξιώσεων στον τομέα του δικαίου του ανταγωνισμού.
Πώς λειτουργεί η διαδικασία
Δηλώστε το ξενοδοχείο σας και περιμένετε να επικοινωνήσει μαζί σας η ομάδα μας (συνήθως εντός λίγων ημερών).
Κατεβάστε όλα τα τιμολόγια από το Extranet της Booking.com και τοποθετήστε τα εύκολα στον προσωπικό σας φάκελο μεταφόρτωσης.
Υπογράψτε ψηφιακά τη σύμβαση εκχώρησης που σας παρέχουμε προκειμένου να μεταβιβάσετε τις απαιτήσεις σας στην Stichting Hotel Claims Alliance.
Stichting Hotel Claims Alliance διεκδικεί τις αξιώσεις σας και σας ενημερώνει τακτικά για την εξέλιξη της υπόθεσης.
Πληρωμή αποζημίωσης σε περίπτωση επιτυχούς διεκδίκησης των απαιτήσεων.
FAQ
Δικαίωμα συμμετοχής έχουν όλα τα ξενοδοχεία με έδρα σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα (και εκτός ΕΕ), τα οποία ήταν καταχωρημένα στην Booking.com οποιαδήποτε στιγμή μεταξύ 2004 και 2024. Δεν υπάρχουν περαιτέρω απαιτήσεις για τη συμμετοχή.
Τα συμμετέχοντα ξενοδοχεία δεν αναλαμβάνουν ούτε το κόστος ούτε τους κινδύνους κόστους. Αυτά θα αναληφθούν πλήρως από έναν χρηματοδότη της δίκης, ο οποίος θα λάβει μερίδιο των κερδών μόνο σε περίπτωση επιτυχίας.
Το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να εγγραφείτε εδώ και στη συνέχεια θα σας καθοδηγήσουν μέσω της διαδικασίας επιβίβασης. Ουσιαστικά θα πρέπει να παράσχετε βασικές πληροφορίες σχετικά με το/τα ξενοδοχείο/α σας, να υπογράψετε (ηλεκτρονικά) μια συμφωνία ανάθεσης και να ανεβάσετε τα τιμολόγια της Booking.com.
Η συνεργασία σας περιορίζεται κατ' αρχήν στην παροχή των βασικών πληροφοριών για το/τα ξενοδοχείο/α σας και στη μεταφόρτωση των τιμολογίων της Booking.com. Αυτό είναι όλο. Δεν αναμένουμε ότι θα απαιτηθεί οποιαδήποτε περαιτέρω συμβολή από την πλευρά σας.
Όχι, θα ήταν παράνομο για την Booking.com να επιβάλει κυρώσεις στο ξενοδοχείο σας - με οποιονδήποτε τρόπο - για τη συμμετοχή του σε αυτή την πρωτοβουλία. Επίσης, σε μια παρόμοια συλλογική αγωγή που ασκήθηκε από περίπου 2000 ξενοδοχεία το 2020, η Booking.com έδειξε σεβασμό για τη νομική δράση των ξενοδοχείων (αν και διαφωνούσε με την ουσία φυσικά). Τέλος, αναμένεται ότι αρκετές χιλιάδες ξενοδοχεία από όλη την Ευρώπη θα συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία αυτή. Δεν είναι προς το εμπορικό και στρατηγικό συμφέρον της Booking.com να διακινδυνεύσει τις (συνεχιζόμενες) επιχειρηματικές της σχέσεις με αυτά τα ξενοδοχεία.
Το συγκεκριμένο ποσό της αποζημίωσης θα πρέπει να υπολογιστεί από οικονομολόγους του ανταγωνισμού, συνήθως βάσει συγκριτικών μοντέλων της αγοράς που λαμβάνουν υπόψη όλες τις συνθήκες της αγοράς. Σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις, οι προμήθειες της Booking.com ενδέχεται να έχουν διογκωθεί κατά τουλάχιστον 30% ως αποτέλεσμα των ρητρών καλύτερης τιμής. Ως εκ τούτου, η αποζημίωσή σας θα μπορούσε να ανέλθει στο 30% των συνολικών προμηθειών που καταβλήθηκαν από το ξενοδοχείο σας στην Booking.com μεταξύ 2004 και 2024, συν τους τόκους (μείον το ποσό που αναλογεί στον χρηματοδότη της δίκης).
Αντίστοιχες προηγούμενες πρωτοβουλίες του περασμένου έτους διευθετήθηκαν εξωδικαστικά και μάλλον γρήγορα. Θα προσπαθήσουμε να επιτύχουμε ένα παρόμοιο αποτέλεσμα στην παρούσα υπόθεση. Ωστόσο, το κατά πόσον θα είναι δυνατόν να διευθετηθεί γρήγορα η παρούσα υπόθεση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την Booking.com και, ως εκ τούτου, είναι εκτός του ελέγχου μας. Εάν χρειαστεί, έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα για την επιβολή των αξιώσεών σας, ακόμη και στο πλαίσιο μιας δαπανηρής και χρονοβόρας δικαστικής διαμάχης. Είναι σημαντικό για εσάς ότι οι τόκοι επί των αποζημιώσεων τρέχουν ήδη υπέρ σας, έτσι ώστε μια μεγαλύτερη διάρκεια της διαδικασίας να οδηγήσει και σε υψηλότερες απαιτήσεις τόκων για εσάς. Σε περίπτωση δικαστικής διαδικασίας, αναμένουμε ότι η υπόθεση αυτή θα κλείσει το αργότερο σε 5 χρόνια.